گردشی یا قلبی و عروقی یک دستگاه پیچیده در بدن انسان است که مسئول حمل و نقل اکسیژن، مواد غذایی و ضایعات در بدن میباشد. این دستگاه پیچیده شامل قلب، رگهای خونی، سرخرگها و ششهاست در واقع این دستگاه در مراحل ابتدایی جنین شکل میگیرد و در نهایت در هفته 5-4 بارداری قلب آغاز به تپیدن میکند.
قلب انسان روزانه 100 هزار بار ضربان دارد. قلب طی 24 ساعت قادر است 5 هزار گالن خون را به کمک سرخرگها، سیاهرگها، مویرگها و ... در سراسر بدن به گردش درآورد در واقع خون، اکسیژن و مواد مغذی را به بافتهای بدن منتقل و مواد زائد را حمل میکند.
ناهنجاری عروقی یک کلمه عام است که طیف وسیعی از ناهنجاریها یا مشکلاتی که عروق خونی را درگیر کند را شامل میشود. ناهنجاریهای عروقی بسته به محل و شدت درگیری ممکن است مشکلات بسیاری را برای بیماران ایجاد کنند اما باید دانست که این مشکلات هیچ یک سرطانی نیستند. به طور کلی ناهنجاریهای عروقی به دو دسته ثابت یا فاقد رشد و تکثیر یافتنی دسته بندی میشوند. ناهنجاریهای عروقی ثابت دستهای از ناهنجاریها هستند که در رحم ایجاد میشوند و موازی رشد بیمار رشد میکنند که ممکن است همه یا تعدادی از رگهای خونی بدن شامل مویرگها، سرخرگها، رگهای لنفی و ... را درگیر کند اما ناهنجاریهای عروقی تکثیر یافتنی حداقل طی دورهای از رشد و نمو کودک نامتناسب با رشد او گسترش مییابند.
ضایعات عروقی پوستی، ضایعاتی هستند که به شکل خال، لک، زخم یا ضایعههای سرطانی در پوست بروز پیدا میکنند. ضایعات عروقی پوستی نیز بر حسب سن ابتلا و نوع به دو دسته ضایعات مادرزادی و اکتسابی دسته بندی میشوند. ضایعات مادرزادی از بدو تولد در افراد وجود دارد اما ممکن است در سنین مختلف بروز پیدا کند البته در مواردی این ضایعات برای افراد مشکلی را ایجاد نمیکنند و نیاز به درمان ندارند به گونهای که حتی گاه خود به خود بهبود مییابند. ضایعات اکتسابی نیز همانگونه که از نامشان پیداست فرد را به مرور زمان و بر اثر بر اثر تروما، نور آفتاب، تغییرات هورمونی و ... درگیر میسازد. این دسته از ضایعات نیز با ارائه درمانهای لازم بهبود مییابند. متخصصان پوست و مو براي تشخيص نوع ضايعه عروقي پوستی به شكل و رنگ ضايعه توجه ميكنند و ساختمان سلولي ضايعه را نیز مورد بررسی قرار میدهند.
به طور کلی ضایعات عروقی پوستی به سه دسته از قبیل ضایعههای عروقی که جریان خون در آنها شدت بیشتری دارد، ضایعههای عروقی که جریان خون در آنها شدت پایینی دارد و ضایعههای عروقی مختلط دسته بندی میشوند.
شایعترین ضایعات عروقی همراه با پیری پوست ناشی از آفتاب، شامل تلانژکتازی، اریتم و آنژیوم گیلاسی است. همچنین برخی مشکلات پوستی مانند پویکیلودرمای سیوات و روزاسه در اثر تماس با نور ماورابنفش ایجاد شده یا تشدید میگردد.
به افزایش بیش از حد قطر مویرگهای زیر سطح پوست گشادشدگی مویرگها یا تلانژکتازی (Telangiectasia) گفته میشود در واقع این بیماری موجب میشود عروق به قطر 1 الی 1.5 میلیمتر در صورت و اندامهای تحتانی بدن متسع گردد که معمولاً عروق متسع یافته به صورت خطی یا شاخهای دیده میشوند. علل بروز این عارضه بسیار متفاوت است به گونهای که میتواند به دلایل مادرزادی یا اکتسابی بروز یابد. گشاد شدگی مویرگها یا تلانژکتاری ممکن است باعث ایجاد تومورهای کوچک و سرخ فام پوست صورت و غیره نیز شود.
روزاسه نوع: آکنه روزاسه موجب بروز التهاب و قرمزیهای مزمن در قسمتهای محدب صورت مانند گونهها، بینی و پیشانی میشود. این عارضه نیز انواع مختلفی دارد و عموماً افراد در سنین بالا درگیر میکند.
تلانژکتازی عنکبوتی: فرم دیگری از تلانژ کتازی، نوع عنکبوتی آن است. این ضایعه در 10 الی 20 درصد افراد به خصوص افراد سفید پوست دیده میشود و عموماً نیمه فوقانی بدن مانند صورت، گردن و بازوها را درگیر میکند. این عارضه ممکن است مادرزادی باشد یا بر اثر استفاده طولانی مدت از استروئید موضعی، پرتودرمانی، آسیبهای مکانیکی، بیماریهای همچون لوپوس اریتماتو، تلانژکتازی خونریزی دهنده ارثی، بیماریهای کلاژن وسکولار شامل سندرم CREST و نارسایی کبد افراد را درگیر سازد. در این ضایعات عروق ریز از یک رگ مرکزی مشتق و به صورت تارهای عنکبوت در سطح پوست پراکنده میشوند. اگر مرکز ضایعه را فشار دهیم کل ضایعه ناپدید میشود اما با برداشتن فشار، عروق دوباره ظاهر میشوند.
آنژیوم گیلاسی نوعی رشد خال گونه پوست است که از رگهای کوچک خونی یا مویرگها تشکیل شدهاند. این خالها عمدتاً خوش خیم و اندازه آنها بین 0.5 تا 3 میلیمتر است و جزو ضایعات پوستی رایج و شایع محسوب میشود که منشأ ارثی دارد. اگر این خالهای قرمز و شرابی رنگ بدون علامت باشند یعنی با خونریزی، تغییر اندازه، شکل و رنگ همراه نباشند عارضه و ضایعه جدی تلقی نمیشوند و کاملاً بیخطر هستند اما اگر با علامتهای فوق همراه شوند فرد باید برای انجام بررسیهای دقیق به پزشک مراجعه کند. احتمال بروز این ضایعه پوستی معمول در بزرگسالان بیشتر است به گونهای که بررسیها نشان میدهد این ضایعه پوستی 70 تا 75 درصد در بین 30 تا 70 و در بیش از 75 درصد موارد در افراد باید 75 سال بروز مییابد. این عارضه به ندرت و در حدود 5 درصد نوجوانان و کودکان را درگیر میسازد. آنژیوم گیلاسی اغلب در نواحی از بدن مانند گردن، رانها، بازوها، پاها و شانهها ظاهر میشوند.
افراد مبتلا به آنژیوم گیلاسی یا خالهای گوشتی شرابی باید به خاطر داشته باشند ممکن است با افزایش سن خالها برجستهتر شوند. در موارد ممکن است این خالها به رنگهای آبی، بنفش و یا حتی سیاه نیز بروز پیدا کنند. افراد درگیر باید از خراشیدن، مالش یا اصلاح موهای نواحی درگیر این خالها اجتناب کنند زیرا ممکن است این دستکاریها موجب بروز خونریزی، تورم یا سایر علائم تحریک پوستی شود.
تاکنون علت دقیق و مشخصی برای بروز این ضایعهها مشخص نشده است اما نتایج بررسیهای انجام شده نشان میدهد عوامل ژنتیکی (سابقه خانوادگی)، بارداری و تغییرات هورمونی، مشکلات کبدی و پیوند کبد، قرار گرفتن در معرض مواد شیمیایی، قرار گرفتن در معرض نور خورشید و آب و هوا میتواند در بروز این ضایعات تأثیر داشته باشد.
همانژیوم به بیماریهایی اطلاق میشود که جزو اختلالها عروقی نیستند اما منشأ عروقی دارند. این بیماری به دو دسته همانژیوم مویرگی و توت فرنگی شکل دسته بندی میشود. همانژیوم یک بیماری ارثی است که ممکن است در بدو تولد تظاهر یابد و یا در سنین بالاتر یعنی 3 تا 5 سالگی و حتی بالاتر علائم خود را متظاهر سازد. در اغلب موارد همانژیوم نوزادی خوش خیم است و موجب ناتوانی و یا مرگ و میر نمیشود اما در مواردی ممکن است در سیستم حیاتی بدن مانند تنفس، قدرت بینایی، قدرت شنوایی و یا گوارش اختلالاتی را ایجاد کند. همانژیوم ابتدا به صورت کبودی یا خراشیدگی قرمز رنگ کوچک روی هر قسمت از پوست ظاهر میشود اما اندازه همانژیومها بسیار متغیر است به گونهای که اندازه برخی از آنها بسیار کوچک و در حد یک میلیمتر و برخی دیگر حتی 20 سانتیمتر و یا حتی بیشتر است. همانژیومها ممکن است با عوارضی مانند خونریزی، زخم، عفونت و اسکار همراه باشد افراد درگیر این بیماری باید به محض مشاهده هر گونه تغییر در لکههای ایجاد شده به پزشک مراجعه کنند. بررسیهای انجام شده نشان میدهد در 50 الی 60 درصد موارد به طور كامل بهبودي پيدا نميكنند و با ايجاد تغييراتي در پوست مانند ايجاد تلانژكتازي، وريدهاي متسع سطحي اسكار يا فرورفتگي يا هيپوپيگمانتاسيون همراه هستند.
تاکنون علت مشخص و دقیقی برای بروز این بیماری به اثبات نرسیده است اما نمیتوان داشتن زمینه ژنتیکی را بیتأثیر دانست.
عمدتاً نباید ضایعات پوستی دستکاری شوند زیرا ممکن است دستخوش تغییراتی شوند اما به دلیل اینکه ممکن است در مواردی این ضایعات در چهره فرد بروز یابد به این دسته از افراد توصیه میشود در صورت تمایل به درمان و انجام لیزر به متخصصان پوست و مو مراجعه کنند؛ زیرا لیزر با هدف قرار دادن ضایعات مانع بروز آسیبهای پوستی میشود. جراحی و کرایوتراپی هم از روشهای درمان این عارضه محسوب میشوند ولی احتمال به جای ماندن اسکار در آنها بالاست. درمان همانژیوم کودکان هم فقط هنگامی ضروری است که همانژیوم مانع کارکرد طبیعی اجزای بدن شود.
گرانولوم پیوژن ضایعه عروقی گرانولوم پیوژن لثه و جایی که ناخن وارد گوشت شود بروز پیدا میکند البته این بدان معنا نیست که با فرو رفتن ناخن درون گوشت یا بروز هر ضایعه درون دهان نگران بروز این ضایعه شد؛ زیرا این ضایعه عروقی با علائم و نشانههای خاصی همراه است. به طور کلی گرانولوم پیوژن بیشتر به دنبال ایجاد یک زخم، خراشیدگی، گزش حشره یا وارد شدن ضربه و کمتر به صورت خود به خودی ایجاد میشود. این ضایعه ترشحدار و مرطوب است و کوچکترین ضربه بلافاصله دچار خونریزی میشود به همین دلیل متخصصان پوست و مو برای درمان آن سراغ روشهایی مانند حرارت و لیزر میروند. ضایعات گرانولوم پیوژن جزو ضایعات بدخیم نیستند اما عمدتاً با تأخیر بهبود مییابند.
هر گونه ضایعات عروقی باید مورد بررسی دقیق پزشکی قرار گیرد تا احتمال خطر آفرینی و یا بیخطر بودن آن به اثبات برسد. پس از اینکه ضایعات مورد بررسی پزشکان و متخصصان پوست و مو قرار گرفت روشهای درمانی لازم ارائه میشود اما در مواردی بیماران نمیتوانند تن به درمان دهند؛ زیرا احتمال تغییراتی در ضایعات وجود دارد که در این صورت یک ضایعه بیخطر به تهدیدی برای سلامتی تبدیل میشود. پزشکان ممکن است برای شناسایی دقیق بیماری، عمق نفوذ ضایعات و ... سونوگرافی داپلر یا MRI برای بیمار تجویز کنند؛ اما به طور کلی درمان ضایعات عروقی پوستی شامل لیزر درمانی، جراحی، اسکلروتراپی، بستن رگهای خونی، مدیریت دارویی و درمانهای ترکیبی است.
اسکلروتراپی یک روش غیرتهاجمی و غیر جراحی است که طی آن محلولی به نام اسکلروزان به طور مستقیم داخل رگ یا رگ لنفاوی تزریق میشود که طی آن رگ تحریک و متورم میشود که این مسئله جریان خون یا مایع لنفاوی را قطع و در نهایت رگ کوچک میشود. اسکلروتراپی یکی از درمانهای رایج برای بیماری واریس و رگهای عنکبوتی است. به کمک اسکلروتراپی رگهای واریسی طی چند هفته از بین رفته و کاملاً محو میشوند.
اسکلروتراپی با فوم روشی است که امروزه بسیار متداول شده است. در این روش برای مشاهده محل تزریق از دستگاه سونوگرافی استفاده میشود. در این روش داروهای اسکلروزان همراه با ترکیب گازی یا هوا به شکل فوم درآمده و در عروق تزریق میشود. اسکلروزان تشکیل دهنده فوم با سهولت بیشتری میتواند درون سیاهرگ آسیبدیده را بپوشاند و در نتیجه بازدهی درمان را بالاتر میبرد. بیماران ممکن است برای محو شدن رگهای آسیب دیده به چند جلسه اسکلروتراپی نیاز داشته باشند اما بیماران باید به خاطر داشته رگها 2 تا 6 هفته پس از درمان محو میشوند و نباید انتظار داشت به محض تزریق شاهد تغییراتی در ظاهر خود شد.
اسکلروتراپی حتماً باید توسط متخصصان با تجربه انجام شود؛ زیرا دوز تزریق، تشخیص محل تزریق، غلظت دارویی و ... بسیار مهم و هر گونه اختلالی در این مسائل ممکن است عوارضی را برای بیماران به همراه داشته باشد.
از جمله عوارض این روش درمانی میتوان به واکنش به مواد تزریقی، خارش، سوزش، التهاب، زخمهای پوستی، تغییر دائمی رنگ پوست، بروز لختههای خونی، سردرد، درد پاها و ... اشاره کرد البته در مواردی ممکن است موجب حملات ایسکمی گذرا نیز شود بنابراین مراجعه به متخصص و مرکز معتبر برای درمان بسیار حائز اهمیت است. اسکلروتراپی برای درمان وریدهای واریسی و عنکبوتی کاربرد بسیاری دارد اما انجام آن در دوران بارداری ممنوعیت دارد هم چنین افراد مبتلا به چاقی، دارای سابقه لخته شدن خون در وریدهای عمقی و افرادی که به داروی تزریقی حساسیت دارند باید از این روش درمانی اجتناب کنند.
بیمار پس از اسکلروتراپی میتواند به فعالیت اجتماعی خود ادامه دهد اما نیاز است به مدت 7 روز جوراب واریس بپوشد. همچنین بیماران باید به خاطر داشته باشند پس از درمان نباید به مدت یک ماه در معرض نور خورشید قرار بگیرند و طبق دستور پزشک و به آرامی پیادهرویی کنند.
ابلیشن حرارتی درون عروقی یک روش غیر جراحی است که به وسیله لیزر درون عروقی (ELA) و یا رادیوفرکانسی (RF) انجام میشود. طی این روش یک لوله باریک و بلند در سیاهرگ بزرگ تا ساق پاها وارد میشود در انتهای این لوله باریک یک المنت وجود دارد که موجب گرم شدن سیاهرگ آسیب دیده میشود. ابلیشن حرارتی درون عروقی برای درمان عارضه رفلاکس وریدی کاربرد دارد در واقع این روش برای درمان رفلاکس وریدی که شدید نباشد یا سایر بیماریهای وریدی استفاده نمیشود.
در این روش از امواج رادیوفرکانسی برای از بین بردن رگهای آسیب دیده استفاده میشود. طی این روش ابتدا برش کوچکی زیر زانو یا ساق پا ایجاد و سپس لوله کاتتر تحت اسکن اولتراسوند به رگها وارد میشود به انتهای کاتتر یک پروب متصل است که ورید را گرم و موجب بسته شدن دیوارههای آن میشود.
انجام این روش درمانی حدود 30 الی 40 دقیقه به طول میانجامد و چون تحت بیحسی موضعی یا بیهوشی انجام میشود بیمار طی درمان هیچ گونه درد و ناراحتی را احساس نخواهد کرد. پس از اتمام درمان محل درمان به مدت 48 ساعت بانداژ میشود. در این روش نیز بیمار باید برای بهبود عوارض و پیشگیری از عوارض احتمالی مانند تورم و التهاب برای مدت 14 روز جوراب واریس بپوشد. سوختگی پوست در محل درمان، ترمبوز وریدی و آسیب به اعصاب پا از جمله عوارض احتمالی این روش است بنابراین به بیماران توصیه میشود برای درمان نزد پزشکان متخصص و با تجربه مراجعه کنند.
عدم باقی ماندن جای زخم، تحمل درد اندک نسبت به سایر روش جراحی، عدم داشتن دوره نقاهت طولانی، بهبودی در کمترین زمان (1 ماه پس از درمان) و ... از جمله مهمترین مزایای این روش است. البته بیماران به خاطر داشته باشند ممکن است بر حسب شدت و عمق آسیب وریدی به چند جلسه درمان رادیوفرکانسی داخل وریدی نیاز داشته باشند.
لیزر داخل وریدی برای درمان آسیبهای وریدی عمیق استفاده میشود. این روش همانند رادیوفرکانسی داخل وریدی در کمتر از یک ساعت صرفاً تحت بیحسی انجام میشود. این روش کاملاً ایمن است و در موارد نادر موجب تورم، کبودی، التهاب، قرمزی و زخم میشود از طرفی چون در این روش بیمار تحت بیهوشی قرار نمیگیرد دچار عوارض بیهوشی نمیشود. در این روش نیز بیمار باید برای مدت 14 روز جوراب واریس بپوشد.
روشهای جراحی متعددی برای درمان وریدهای آسیب دیده وجود دارد که هر روش بر اساس نیاز بیمار انجام میشود.
همانگونه که از نام این روش پیداست طی آن سیاهرگ آسیب دیده به کمک روش جراحی برداشته میشود بنابراین میتوان گفت برداشتن ورید یک روش تهاجمی است به همین دلیل امروزه این روش به ندرت مورد استفاده قرار میگیرد. طی این روش علاوه براینکه بیمار در معرض خطر عوارض بیهوشی قرار میگیرد ممکن است با عوارض دیگری همچون اسکار، دوره بهبودی طولانی مدت، احتمال وقوع مجدد واریس دست و پنجه نرم کند.
در این روش که تحت بیحسی انجام میشود ابتدا نواحی واریسی توسط پزشک در اندامها نشانهگذاری میشود سپس جراح در محلهای نشانهگذاری شده بریدگیهای بسیار ظریف و سطحی 2 تا 3 میلیمتری ایجاد میکند. جراح پس از ایجاد برش به کمک قلاب فلبکتومی سیاهرگهای آسیب دیده را بریده و از بدن خارج میکند.
فلبکتومی به روش ترانس ایلومینیشن نسبت به فلبکتومی سرپایی روش کمتر تهاجمی و جدیدی است اما هنوز اثربخشی آن به اثبات نرسیده است. این روش بر حسب نیاز بیمار تحت بیحسی یا بیهوشی عمومی انجام میشود که طی آت یک پروب باریک و مجهز به لامپ در زیر رگی که باید برداشته شود فرو برده میشود تا جراح بتواند سیاهرگهای عمقی را بهتر ببیند و آنها را درمان کند. در این روش جراح برای وارد کردن پروب ناچار به ایجاد برشهای ظریفی است که جای نگرانی ندارد زیرا برشهای ایجاد شده یا آثاری از خود برجای نمیگذارد یا در مدت کوتاه محو میشود. فلبکتومی به روش ترانس ایلومینیشن جزو روشهای کم تهاجمی است اما ممکن است با عوارضی مانند کبودی، خونریزی، تورم، مور مور شدن، احساس سوزش و ناهمواری پوست در محل برش همراه شود که البته برخی از این عوارض پس از مدت کوتاهی به خودی خود بهبود مییابد. در این روش نیز بیمار باید طبق دستور پزشک 1 الی 2 هفته جوراب واریس بپوشد.
لیزر یکی از روشهای پرکاربرد و پرطرفدار است زیاد دارای مزیت بسیار، عوارض اندک و دوران نقاهت آسان و کوتاه مدت است. در این روش انرژی لیزر در گلبولهای قرمز به گرما تبدیل میشود و سبب آسیب جدار عروق خونی و نواحی اطراف عروقی و در نتیجه انسداد رگ و کاهش آسیب میشود.
لیزها بر اساس نوع عملکرد، طول موج و عمق نفوذ به انواع مختلفی از جمله لیزرهای حالت جامد، گاز و نیمه هادی دسته بندی میشوند. لیزرهای مختص وسکولار تاریخچهای طولانی دارند به گونهای که در ابتدا از لیزرهایی مانند cw استفاده میشد اما با پیشرفت علم به تدریج روبی لیزر، لیزر آرگون pws و... مورد استفاده قرار گرفت اما به مرور زمان به دلیل ایجاد گرما، حرارت بالا، ایجاد زخم و ... استفاده از این لیزرها محدود شد. با گذر زمان محققان دریافتند که باید از لیزری استفاده شود که علاوه بر تولید گرمای محدود با طول موج مشخص و هدف قرار دادن بافت مورد نظر هیچ گونه آسیبی ایجاد نکند.
هدف اصلی استفاده از لیزر در درمان ضایعات عروقی رسیدن به نتیجه مطلوب و کاهش احتمال آسیب دیدگی سایر بافتهای اطراف محل درمان است بنابراین باید طول موج لیزر بر حسب شدت، عمق و وسعت ضایعه انتخاب شود.
لیزر KTP (532 نانومتر): این دسته از لیزرها طول موجهایی کوتاه دارند بنابراین در درمان ضایعات سطحی و غیرعمقی مورد استفاده قرار میگیرند. از طرفی طول موج کوتاه این دستگاه سبب شده تا در تمام انواع پوستها کاربرد داشته باشند. البته باید دانست استفاده از لیزرهای 532 نیز میتوانند عوارض خفیفی مانند خون مردگی سطحی و جزئی ایجاد کند که این عوارض هیچ گونه جای نگرانی ندارد؛ زیرا با گذر زمان خود به خود بهبود مییابند.
لیزرهای رنگی پالسی (585، 590، 595، 600 نانومتر): این طول موجها عمدتاً برای ضایعات عروقی نسبتاً عمیق مانند آنژیومهای گیلاسی (لکههای شرابی)، آنژیومهای نوزادی و ... مورد استفاده قرار میگیرد. استفاده از این طول موجها نیز ممکن است عوارض خفیفی به همراه داشته باشد که این عوارض گذراست و جای نگرانی ندارد.
لیزر IPL (500 تا 1200 نانومتر): این طول موجها برای ضایعات عمقیتر مورد استفاده قرار میگیرند البته نباید نگران عمق نفوذ این طول موجها بود؛ زیرا آنها سلولهای هدف را شناسایی و به سایر بافتهای بدن آسیب وارد نمیسازند.
لیزرهای آرگون (500 نانومتر): این لیزرها ممکن است اختلال رنگدانهای برای بیماران ایجاد کند به همین دلیل استفاده از آنها امروزه منسوخ شده است و در درمان ضایعات عروقی به کار نمیروند.
لیزرهای الکساندرایت (755 نانومتر) دایود (800- 940 نانومتر) و لیزر یگ یا یاگ ND:Yag (1064 نانومتر): این طول موجها برای ضایعات بسیار عمق و وسیع مورد استفاده قرار میگیرد البته با توجه به عمق نفوذ طول موجها، باید به رنگ پوست بیماران نیز توجه شود؛ زیرا لیزرهایی با طول موج عمیق برای افرادی با رنگ پوست روشن مناسب نیستند و عمدتاً برای افراد تیره پوست مورد استفاده قرار میگیرند. این دسته طول موجها برای درمان ضایعات تار عنکبوتی، آنژیومهای گیلاسی سیاه و آبی رنگ و ضایعات عمقی استفاده میشوند.
علاوه بر طول موج لیزر میزان انرژی آن نیز باید مورد توجه قرار گیرد. میزان انرژی و فلوئنس (انرژی بر واحد سطح) بر حسب j/cm2 محاسبه و بیان میشود. عمدتاً برای درمان ضایعات پراکنده و کم رنگ از انرژی بالا و برای درمان ضایعات متراکم و پررنگ از انرژی اندک استفاده میشود.
برای درمان ضایعات عروقی سطحی و کم رنگ باید از پالسهای کوتاه و برای درمان ضایعات عروقی عمیق و پررنگ باید از پالسهای طولانی استفاده کرد. باید به خاطر داشت که اندازه رگ، عمق و شدت ضایعه باید در انتخاب پهنای پالس مورد توجه قرار گیرد.
اسپات سایز بر حسب mm یا میلیمتر بیان میشود. افزایش عمق نفوذ لیزر با افزایش اسپات سایز میسر است بنابراین برای درمان ضایعات عمیق باید از اسپات سایز بزرگتر و در درمان ضایعات عروقی سطحی از اسپات سایز کوچکتر استفاده کرد.
سرعت نیز باید بر حسب عمق و ضدت ضایعه تنظیم شود بنابراین برای درمان ضایعات عمق و شدید باید میزان سرعت افزایش یابد.
در درمان ضایعات عروقی بیشتر از دستگاههای لیزر دارای سیستم کولینگ یا خنک کننده سطح پوست استفاده میشود. استفاده از کولینگ حین درمان از پوست در برابر گرمایی ایجاد شده توسط لیزر محافظت و مانع بروز آسیبهای پوستی و افزایش اثر درمان میشود.
لیزر pdl
معمولاً درمان به کمک این لیزر بین 8 تا 10 جلسه انجام میشود. استفاده از این لیزر به سایر بافتهای بدن آسیب وارد نمیکند اما به طور کلی این دستگاه برای افراد دارای پوست روشن مناسبتر است و کمتر در افراد دارای پوست تیره مورد استفاده قرار میگیرد؛ زیرا ممکن است خطر اختلال رنگدانههای پوستی را در افراد دارای پوست تیره به همراه داشته باشد. قرمزی، تورم، خارش و خون مردگی سطحی پوست از عوارض جانبی استفاده از این لیزر است البته بروز این عوارض جای نگرانی ندارد و خود به خود بهبود مییابد. البته در موارد احتمال بروز عفونت نیز وجود دارد که در این صورت بیمار باید تحت نظر پزشک آنتی بیوتیک مصرف کند.
لیزر KTP
این لیزر عمدتاً برای ضایعات عروقی سطحی پوست مانند روزاسه، تاتو و ... مورد استفاده قرار میگیرد. در استفاده از این دستگاه نیز باید به رنگ پوست بیمار توجه و از کولینگ استفاده کرد. استفاده از این دستگاه نیز با عوارض موقتی مانند تورم، قرمزی، کبودی و ... همراه است که بهبود این عوارض در برخی نواحی بدن به سرعت و در برخی نواحی بدن مانند گونه و پیشانی کمی زمانبر است.
لیزر یگ یا یاگ ND:Yag
طول موج این دستگاه بسیار عمیق است بنابراین عمدتاً در درمان ضایعات عروقی بسیار عمیق و پراکنده مورد استفاده قرار میگیرد از جمله کاربردهای این لیزر میتوان به درمان ضایعات عروقی، ضایعات رنگدانهای، حذف موهای زائد، پاک کردن تاتو، جوانسازی پوست و اونیکومایکوز (عفونت قارچی ناخن) اشاره کرد.
بیمارانی که برای درمان ضایعات عروقی از لیزر یگ یا یاگ ND:Yag استفاده میکنند باید به خاطر داشته باشند نباید یک ماه قبل از درمان در معرض مستقیم نور خورشید قرار بگیرند برای مثال نباید خود را برنزه کرده باشند، یک هفته قبل از درمان نباید از داروها و مادههای تحریک کننده پوست استفاده کنند و باید به منظور جلوگیری از خونمردگی به مدت 2 هفته قبل از درمان داروهایی مانند آسپرین و ضد التهاب مصرف نکنند. سوابق بیماری به لحاظ بیماریهای پوستی باید قبل از آغاز درمان توسط پزشک مورد بررسی قرار گیرد.
مراقبتهای بعد از درمان با از لیزر یگ یا یاگ ND:Yag
به بیماران توصیه میشود پس از درمان به مدت 2 هفته تا یک ماه از قرار گرفتن در معرض نور آفتاب خودداری کنند و حتماً از کرمهای ضد آفتاب استفاده نمایند، برای مدت یک ماه از رفتن به استخر، سونا و محیطهای گرم خودداری کنند، پس از درمان ممکن است پوست کمی پوسته پوسته شود که نباید مورد دستکاری قرار گیرد و نباید محل درمان تحت فشار قرار گیرد.
. ویژگیهای دستگاه مناسب برای درمان وسکولارها
* بهترین درمان ضایعات عروقی، انتخاب بهترین طول موج در جذب هموگلوبین در برابر کمترین میزان جذب ملانین میباشد.
این دستگاه به دلیل داشتن سه مشخصه انرژی بالا، پالس کوتاه، طول موج چند گانه به عنوان بهترین و استاندارترین دستگاه در جوانسازی پوست، درمان انعقاد خون، درمان انواع ضایعات عروقی و ضایعههای رنگدانهای شناخته شده است و دارای تأییدیه FDA است. این دستگاه لیزر دارای دو طول موج 532 نانومتر و 1064 نانومتر است. در این دستگاه از دو هندپیس استفاده شده است که یکی از آنها دارای پهنای پالس بالاتر و مجهز به یک سیستم خنک کننده منحصربهفرد است. به دلیل استفاده دو طول موج ثابت و پخش پالس کوتاه و سیستم خنک کنندگی منحصربهفرد این دستگاه هیچ نشانی از کبودی، خون مردگی و درد زیاد که در درمانهای ضایعات عروقی رایج میباشند نیست. همچنین برای تمامی تایپهای پوستی قابل استفاده میباشد.
این دستگاه یک روش درمانی استاندارد و مناسب برای تمام فصول و تمام افراد (با هر رنگ و نوع پوستی) است. این دستگاه برای جوانسازی پوست، بستن منافذ باز پوست، التهابات پوستی و ... مناسب است. درمان با لیزر جنسیس دارای عوارض جانبی بسیار محدودی است
ملاسما که در اصطلاح به آن ملاسما گفته میشود در مناطقی از بدن که در معرض نور خورشید قرار دارد مانند صورت و روی دستها بیشتر دیده میشود. البته عواملی مانند هورمون نیز در بروز این لکهها نقش دارند به همین دلیل ملاسما در میانسالان به خصوص خانمهای میانسال بو زنان باردار بیشتر دیده میشود.
بیش از 50 درصد افرادی که به ملاسما مبتلا هستند دچار مشکلات عروقی نیز میباشند که همین امر باعث التهاب لکههای قهوهای میشود از آنجایی که لیزر جنسیس بر روی مشکلات عروقی تأثیر بسزایی دارد بنابراین دستگاه گزینه مناسبی برای درمان ملاسما محسوب میشود.
لیزر جنسیس در درمان عفونتهای قارچی ناخن نیز نقش مهمی دارد اما باید قبل از درمان به موارد زیر توجه شود.